ในอดีตโรงพยาบาลจุฬาลงกรณ์ อยู่ในความดูแลรับผิดชอบ ของกระทรวงกลาโหม ซึ่งมีนางผดุงครรภ์ประกาศนียบัตร จากโรงเรียนผดุงครรภ์ สมเด็จพระศรีพัชรินทราบรมราชินีนาถของโรงพยาบาลศิริราชสำหรับพยาบาลผู้ป่วยฝ่ายหญิง และบุรุษพยาบาลสำหรับผู้ป่วยฝ่ายชายที่เป็นนายสิบ พยาบาลและพลพยาบาล ของกองพยาบาลทหารบกกลางเป็นผู้ดูแลผู้ป่วย จากนั้นได้มีการจัดตั้งโรงเรียนการพยาบาล เปิดสอนวิชาชีพพยาบาล เป็นครั้งแรกในกรุงสยาม เมื่อวันที่ 16 มิถุนายน พ.ศ. 2457 โดยขึ้นกับแผนกศึกษากองพยาบาลทหารบกกลาง
ต่อมาใน ปี พ.ศ. 2460 กระทรวงกลาโหมได้จัดตั้งโรงเรียนการแพทย์ทหารบกสำหรับฝึกอบรมแพทย์ของทหารบก แต่ขอฝากไว้ในความดูแล ของสภากาชาดสยาม โรงพยาบาลจุฬาลงกรณ์จึงได้ยุบแผนกศึกษาของพยาบาลทหารบกกลางและโรงเรียนการพยาบาลซึ่งเคยขึ้นกับแผนกการศึกษา ได้โอนไปขึ้นกับแผนกรักษาพยาบาลของโรงพยาบาลจุฬาลงกรณ์ เรื่อยมาจนปี พ.ศ. 2470 สภากาชาดสยามได้รวมฝ่ายการพยาบาลทั้งหมดกับฝ่ายการศึกษา เข้าด้วยกันอีกครั้ง โดยมีหม่อมเจ้าหญิงมัณฑารพ กมลาศน์ เป็นหัวหน้าพยาบาล ทรงมีหน้าที่ควบคุมและรับผิดชอบงานทั้งด้านบริการพยาบาลและ โรงเรียนพยาบาลพร้อมกันไป จวบจนปี พ.ศ. 2512 สภากาชาดไทยเห็นสมควรให้ปรับปรุง ด้านการศึกษาและการบริการพยาบาลขึ้นใหม่ เพราะแต่ละฝ่ายต่าง มีงานเพิ่มมากขึ้น จึงให้งานด้านการศึกษาและงานด้านบริการพยาบาลแยกจากกัน โดยให้หัวหน้าพยาบาล รับผิดชอบด้านบริการพยาบาล ตั้งแต่บัดนั้น เป็นต้นมา จนถึงปี พ.ศ. 2540 แผนกการพยาบาลได้เปลี่ยนเป็น “ฝ่ายการพยาบาล” จวบจนปัจจุบัน
ภาระหน้าที่
- จัดระบบบริการพยาบาลที่มีคุณภาพด้วยมาตรฐานระดับสากล โดยยึดหลักคุณธรรมและจรรยาบรรณแห่งวิชาชีพการพยาบาล
- พัฒนาพยาบาลให้เป็นผู้ชำนาญการ/หรือผู้เชี่ยวชาญเฉพาะทางที่มีศักยภาพและประสิทธิภาพสูงและเป็นแหล่งเสริมสร้างประสบการณ์ทางวิชาชีพ
- พัฒนานวัตกรรมทางการพยาบาล โดยใช้หลักฐานเชิงประจักษ์และงานวิจัย รวมทั้งสร้างเครือข่ายวิชาการและการพัฒนาคุณภาพการพยาบาล ในระดับประเทศและนานาชาติ
- จัดระบบบริหารการพยาบาลที่มีธรรมาภิบาล เพื่อให้บุคลากรมีความผูกพันและมีคุณภาพชีวิตที่ดี นำไปสู่การพัฒนางานอย่างมีประสิทธิภาพและยั่งยืน
ฝ่ายการพยาบาลแบ่งงานการพยาบาล เป็น 15 กลุ่มงาน
เพื่อให้ครอบคลุมการบริหารองค์กรการพยาบาลตามพันธกิจ ดังนี้
- กลุ่มงานการพยาบาลอายุรกรรม
- กลุ่มงานการพยาบาลศัลยกรรม และจักษุ โสตฯ และออร์โธปิดิกส์
- กลุ่มงานการพยาบาลหอผู้ป่วยพิเศษ
- กลุ่มงานการพยาบาลสูติ-นรีเวชกรรม ทารกแรกเกิด และห้องคลอด
- กลุ่มงานการพยาบาลกุมารเวชกรรม
- กลุ่มงานการพยาบาลเฉพาะทางอุบัติเหตุ-ฉุกเฉิน
- กลุ่มงานการพยาบาลเฉพาะทางผู้ป่วยนอก
- กลุ่มงานการพยาบาลเฉพาะทางวิกฤต
- กลุ่มงานการพยาบาลเฉพาะทางผ่าตัด
- กลุ่มงานการพยาบาลเฉพาะทางรังสีวินิจฉัย รังสีรักษา และรังสีวิทยา
- กลุ่มงานการพยาบาลเฉพาะทางประสาทวิทยา และจิตเวช
- กลุ่มงานด้านบริหารทรัพยากรบุคคล
- กลุ่มงานด้านพัฒนาบริการพยาบาล
- กลุ่มงานด้านการดูแลผู้สูงอายุ อาคาร ส.ธ.
- กลุ่มงานสนับสนุนบริการพยาบาล ได้แก่ หน่วยจ่ายกลาง, หน่วยซักรีด, หน่วยแม่บ้าน, หอพักพยาบาล